Отправлено: 19.03.07 00:29. Заголовок: Чам хапарла. (Рассказы Теппеева Алима)

есть один очень замечательный балкарский писатель. я отсканировала несколько его рассказов и буду вешать в этой теме дл явсех любителей балкарской литературы. Чтобы было удобнее их скачивать, повешу еще на своем сайте

 Отправлено: 19.03.07 00:31. Заголовок: Re:

и пожалуйста выражайте свое мнение:) было бы хдорово если бы мы обсуждали и балкарскую литературу тоже. ссылка http://ksanaeva.mylivepage.ru/file/index Для скачивания нужна регистрация на сайте но она не трудная

 Отправлено: 19.03.07 00:31. Заголовок: Re:

ЧЫРАКЪ
Бизни ёмюрде чыракъны, жарыкъ бергенден сора да, иши кёп¬дю. Эртте картоф чы-ракъ, нарат чыракъ, жау чыракъ, шеша чы¬ракъ дегенча, сейир чыракъла жаныучу заманда иш къалай болуу¬чусун мен билмейме. Алай энди ... Эндиги чыракъла адам акъыл¬дан то-лудула. Не акъыл бла жарыкъ жаннганларын да, сунмай тургъанлай, нек ёчюлюп къалгъ-анларын да билмезсе. Ма Ийнакъуш бла Бислимат. Бири - элине къуллукъчу, бирси - эри-не къул¬лукъчу. Алай иш анда тюйюлдю. Иш чыракъдады!
- Не кёп къалдынг, э киши?- деди Бислимат эрине. Сора чы¬ракъны жандырды да, ан-га ойнауукъ кёзлери бла къарап: - Огъе¬се ол секретарь кибигингден айырылалмаймы тур-дунг?- деп къош¬ду.- Терк ёлсюн Жамме къызы, кимни да алдарыкъды. Тизгин.личик, ариучукъ ... Кет, ашынгы сууутуп къояма деп, къоркъгъан¬лай кюнюм кетди.
- Къалай сакъса, къалай къайгъыраса,- деди Ийнакъуш бий¬чесине, аны чачын сылап.- Элибизде менден насыплы эр киши жокъду.
- Жойкъулланма ... Тюшде да ашаргъа келмей къалгъанса ...
- Иш кёпден ... Ашмыды къайгъынг ... Кёлюнг уллу болмасын ансы, ингир сайын юйге, тансыкъ болуп, ашыгъып келиучюме. Санга тюбегинчи мен тизгиними жыйып, адам къатына да баралмаучем, энди адамлагъа къошулгъанма.
- Э киши, тартып иш келген болурса ансы, бир бек кёзбау этесе.
- Сен ёлмегин, аузума да алмагъанма. Сен ичме дегенли, шуёхларымы къатларына да бармайма.
- Иги этесе. Аллахакъына, ичген - эр кишиге ушагъан зат тюйюлдю.
Ийнакъуш, кюзгю аллына барып, бир кесек сюелди. Тёппесин¬ден тюшюп башлагъан чачын тарай:
- Тиширыу къынгыр иегиден жаратылгъанды дегенле бек жахилдиле,- дегенни айт-ды.- Сиз мёлеклесиз. Жашауну туту¬рукъларысыз. Сиз болмасагъыз, бизге не кюн келлик болур эди.
- Угъай-угъай, алай айтма, Ийнакъуш,- деп арсар болду Бислимат.- Эр кишиледен Аллах айырмасын. Сиз болмасагъыз, бш кимге базынырыкъбыз. Мен хоншу къатынла бла санга базынып тюйюшеме ансы, кеси аллыма къалсам ... Къой-къой, аны Ааллах айтма-сын. Эркегырыусуз тиширыугъа кюн жокъду.
- Юйюм къалай жарыкъ болуп турады, деди Ийнакъуш не эсе да бир жашырын ишге къуанганы билине. – Сенми жарытаса, чыракъмы жарытады? – Билмейме.Сен бегирек жа-рыта болурса! Сен болгъан жерде: дунияда чыракъ жанмай къалса да, жарсырыкъ тюйюл-ме, Бислимат ... Сен чырагъымса, акъылым.са ... - Ийнакъуш тепсерге эниклегенча, бир тюрлю къымылдаула этди
- Кесинги бир жукъгъа тергемезсе сен,- деп тырман этди анга Бислимат. Сора, жан-гыз кесини оюмун тюзге санагъан адам, терс болгъалын ангылагъанча, кесгин айтды: угъ-ай, юйюбюз сени хайырынгдан жарыкъды, сени къууатынг жарытады, сени жылыунг жы-латады.
- Быйыл тенгиз жагъагъа барып, бир солуюкъ,- деди Ийнакъуш биягъы кюзгю ал-лында тохтап. Кесинге кёп айтмагъан¬лыкъгъа, сени айландырьш, дуния кёргюзтмей' тургъаныма, жю¬регим бек къыйналады.
- Сен сау болсанг, дуния да кёрюрме. Биз юйдегили болгъан¬лы да, хазнамыды ... Тёрт-беш жылынг шуёхла табама, анга-мынга кариш болама деп кетгенди. Жамме къызын къагъытчыгъа алама дединг да, аны бла да бир апчыдынг ...
- Сен мени каришлеримден айырып, киши къатына бармазча этип, юйге жыйгъанлы, адамгъа ушадым. Ыразыма.
- Энтда да тынгылы сагъыш этерге керекди, - деди Бислимат таукел.- Энди кишиге салам бермей, кишиден салам алмай башласанг эди .... Ким да санга сюйюп салам берген-ми сунаса? Не уа сени саламынгы сюйюп алгъанмы сунаса? Адамла кёзбаудан сора жукъ билмейдиле.
- Алайды, алай ... Тамбладан башлап, кишиге салам да бер¬мейме, кишиден салам да алмайма.
- Мен жерге кирейим. Арып тургъанынглай, сёзге тыйып тура¬ма. Тешинчи, ауузлан. Бислимат, алай айта, столгъа хычинле салды.
Ийнакъуш ёретинлей окъуна бир туурагъан алып, аны бир къа¬бып къойду.- Аллах-Аллах, Бислий, бу хычинлеге хан къулагъын кесдирликди,- деди сора.
- Кет-кет, хан санга къор болсун ... Тартханчыкъ этерменг?
- Сен саулукъдан, мен аны аузума алмам.
- Ой, харип, кесинг жангыз не къадар да ич, башхала бла ичме ансы.
- Алаймы этейим? Да энди сен къаты бола эсенг ... - Бисли¬мат сиреден акъбаш ше-шаны алып, столгъа салды, эки рюмка кел¬тирди.
- Жашагъын сен, жашагъын,- деди Ийнакъуш, къолларын бир бирге ышый.
Бислимат, анга къубула, шешаны ачды, бир рюмканы толтуруп, экинчи рюмкагъа къуя башлагъанлай, чыракъла ёчюлдюле да къалдыла. Ийнакъуш бла Бислимат,бусагъат жанарыкъ болур деп умут этгенча, бир кесек тынгыладыла. Алай чыракъла услары тутхан сабийле кибик, къара тюйюмчеклей къысылып, ачылыp къайгъы этмей эдиле.
- Не болду благъа? – деди Ийнакъуш. – Патеген чыракъны жандырчы терк.
- Оу, не заманда атханма мен аны,- деди Бислимат, къубулгъанын къоюп.
- Да нек атаенг да?
- Да, эшек баш кибик, аны ариу юйюмде асырап турмасам болмаймед?
- Жаншамачы, къатын. Ма керемисе керек болуп къалгъанын. Энди мен бармагъымы къабып ийсем…
- Гитче кёзлеринг жокъдула, не къарангыда да кёрлюксе!
- Ай къарангыда къалсын башынг. Бир да болмаса да отну жаргъыракъ эт.
- Хазыр отну къайда кергенсе бу юйде? Мен манга къачан отун жарып бергенсе?
- Гитче борбайларынг барды да, арбазда хазыр отунну жаралмазса. Не ишлеп тураса кюн узуну?
- Сен а не иш тындырып келдинг? Бараса да олтураса, кюнню бир жарымын газет окъуп оздураса, экинчи жарымын да каришлеринг бла кимни къатыны кимге ышаргъа-нын, кимге кез сюзгенин чотха сала…
- Менден жарлы ким болур ... Санга тюбегенлей окъуна учхан эди насыбым.
- Мен бермеген хатаны Аллах берсин. Былай ууалып, былай юй сибиртки болгъан мен харип…
- Бек Аман ууалгъанса сен. Кюн узуну хуна жанында олтуруп, ётген-сетгенни сезюн этгенден сора, къолунг ишге тиймеи жашагъанлы, он жыл озду. Дагъыда сен уллу селеше-се! Мени тенглеримден айырдынг, эшикде бир жюз грамм тартсам, тийрени жыйып, халкъны юсюме къаратьп, адам къатына бармазча этдинг. Кишиге. салам берме, кишини саламын алма деп, аузуму шынтагы бла кёклединг. Энди уа къарангыда къармалтып, юсюме къуса тураса ... Отум жокъ, сууум жокъ, чырагъым жокъ! Агъач кишиге ушап мен къалдым.
- Менден игини тап да ал! От этерик, суу аллыкъ, чыракъ жандырлыкъ тап да ал! Мени уа билгичимми барды! Сен ашаргъа олтургъанлай, чыракъла ёчюлюп къаллыкъла-рын къайдан билейим?
- Тиширыу къынгыр иегинден жаратылгъанды дегенден ТЮЗ, олллахий, бир сез болмаз.
- Къынгыр айланып къалгъа эдиле, алай айтханла.
- Билмей айтмагъандыла.
- Сиз аллай билгич эсегиз, бу чыракъла нек ёчюлдюле? Тиширыула болсала эдиле электрикле… Дунияда бир чыракъ ёчюлмез эди.
Ийнакъуш ишармиш этип:
- Ёчюлмез эди электрик тиширыугъа сюймеклик айтылгъан жерде. Анга ариуса де-генлеге. Аллах сакъласын ол дерт этсе уа.. Жанган къуртчукъ да къоймаз эди.
- Не билейим, кимден сом тюшюргенди монтер, кимни алдагъанды, энди уа барып иче болур. Сен а былай къармалып тур, - деди Бислимат аны сезюн эштмегенча этип.
- Эр кишилени сезлерин этме. Кесинг аракъыны менден жашыртын юйге салып ту-раса…
- Оу, аракъы жууарыкъ эки кёзюнгю, аныда санга алгъанем!
- Ийнанып къалырма! Не билейим, биягъы сен кимге жойкъулланыргъаумут этген эдинг
- Жойкъулланыучула башхаладыла
- Бирси тиширыулача, юй тюбюнгю да тил бла жалагъанлай этип турсанг а, бютюн да не кюн берлик болур эдинг? Бусагъатда мен, абьшып жыгъылсам, букъу кёзлерибизте чабарыкъды. Балду. Мындан кёп тёзалмайма. Айып этме, мен да адамма, бу жашау а итни жашаууна ушайды. Манга да бир башы жабылгъан жер табылыр.
Ийнакъуш, туруп, кетип тебиреди. Столгъамы тийди - не эссе да, сауутла, тюшюп, ууалгъан таууш этдиле. Аракъы тёгюлдю.
- Ой анам, аягъымы да басдынг,- деп сынсыды Бислимат. - Чана жиякъла кибик, аякъларынгы тюз алалмайса. Бар, бар, бар ... Санга жалыныр кюн Аллах бермесин ... Жам-ме къызы
Сакълап турады. Ичгичи бла къахме бир къош болсагъыз - аламат боллукъсуз.
- Не сынсысанг да, мен санга къайтып келмем. Мени мыйыкъларымы сен жюлюген-се ... - Ийнакъуш андан ары не айтырыгъыны сагъышын эте, эшик къатына жетгенлей, чыракъла жандыла. Ийнакъуш Бислиматны эри, артына къараргъа базынмай, иги кесек турду.
- Была жанып къалдыла да ... - деп дыбылдады сора, апчыгъан ау аз бла.
- И Аллахакъы, жандыла, да къалдыла ... - деп сейирсинди Бислимат.- Энди уа не этейик.
- Гяуур балсун билген ...
- Да хычинлерим да сууугъан болмазла дейме.
- Суугъан болмазла да? Да тейри… тейри…
- Мени аузум къурусун, мен...
- Сенде не терслик ... Мен башыма ат ургъан ... юйюмю сен жарытханынгы унутуп ... Бу аузну бир тыялмадым да жашдан къартха! Мачы, мачы, тохтамай эсенг, тынмай эсенг, мачы…
- Оу, мен жерге кирген, аны урма да мени ур, - деп чапдя Бислимат. – Мени аузума тый! Буду тохтамагъан! – Ол жа Ийнанкъушдан кёргенин этип, кесини аузуна къол аязы бла жетдирди. – Ненча кере уялтды бу мени! Къуру сенден уялгъаным не эди! Адамладана а, адамладан!
- Жаным, алай этме, - деп эриди Ийнакъуш. – Юйюмю жарытханым, огъурлум… аягъынгы ачыгъаны кетдими?
- О, Ийнакъуш, сен басханлыкъха… Хычыун кёрюнюп къалгъанды…
* * *
Шуёхларым, чыракъны жарыкълыкъ бергенден сора да иши болгъанын энди ангыла-тыр кереклиси болмаз. Эртте картоф чыракъ, нарат чыракъ, жау чыракъ, шеша чыракъ де-геича сейир чы¬ракъла болуучу заманда, таулу юйюрле къалай жашаучуларын мен бил-мейме. Алай энди... Эндиги чыракъла къужурдула. Шо бир такъыйкъагъа сагъыш этчигиз: ол чыракъ тюз да Ийнакъуш эшик артына баргъанлай жанып къалмаса, иш къалай бол-лукъ эди?

 Отправлено: 20.03.07 01:50. Заголовок: Re:

07 пишет:

цитата:

Аллахакъына, ичген - эр кишиге ушагъан зат тюйюлдю.

Алтын сёзле, Мадина!!!)))))))

Уллу сёзлюкню алгъанлай, бу хапарны окъурукъма.

 Отправлено: 20.03.07 02:06. Заголовок: Re:

Да не так уж и много слов я не понимаю, которых в моём словарике нет.Их даже мало.
Можно,я тебе их выпишу, ты мне напишешь превод,я рассказ прочту(если будет какое-то сложное предожение для понимания, то Сэстрёнка мне поможет, надеюсь) и обсудим, охому??

 Отправлено: 20.03.07 09:49. Заголовок: Re:

Константин конечно помогу:) читай смело. мне нравится этот автор тем, что стиль у него практически разговорный:) рассказы еще будут, я их отсканировала, просто пока не отредактировала

 Отправлено: 20.03.07 17:43. Заголовок: Re:

Мадина Сегодня вечером засяду

 Отправлено: 20.03.07 21:16. Заголовок: Re:

Итак.
Что такое:
шеша чыракъ
базыныргъа
хычыун

и выражение:
"аузуму шынтагъы бла кёклединг юсюме къуса тураса"

 Отправлено: 20.03.07 22:24. Заголовок: Re:

ТОПАНАЙ
Тюйюш ингирде окъуна башланнган эди. Ахырында экибиз эки отоуда къалдыкъ. Мен анга ёмюрде бир ариу сёз айтмазгъа ант этдим. «Сени ариу сёзюнг бла жашайма!»- деп къычырды ол бир¬си отоудан.
Андан сора мен аны Кючсюннгенин эшитирге къулакъ салып турдум. Ол кючсюн-меди. Артха ох-тух этип, эки жаныма айлана, ачыудан, жукълаялмай, дуниям къарангы болуп тургъанын билдирирге Кюрешдим. Мени тынчлыгъыма аллай бир сакъ болуучу жан тенгими къулагъына да кирмеди.
«Менден насыпсыз ким болур,- деп келди кёлюме.- Емюрде кёзюмю къарасы бла тенг айланыр деп ышанып туруучу Топанай¬ым, бир зат айтханымлай жерин, жюрегин да менден айырып къой¬гъанды. Бир бирлеча, ичип келиучю болсам а? Командировкагъа ба-рама деп, айдан бир эки-юч кере духбарийначыкъланы жылыу¬ларына къысылыучу болсам а? Ол заманда уа къайда къалдыр¬лыкъ эди?.
Мен онг жаныма, дагъыда сол жаныма айландым. Бош къал¬гъан сюеклени къучакъ-лагъан кибик, тобукъларымы къучакълап, олтурдум.
Мен, юйдегили болуп, шахарда жашагъанлы бир къауум жыл бола эди. Ол жылланы ичинде Топанайымы бир зат бла къууандыр¬май, бир байрамны да оздурмагъанма. Аны туугъан кюню, аны эрге чыкъгъан кюню, аны сабий тапхан кюню, аны диплом алгъан кю-ню, аны сегизинчи марты дей, эмилик атлагъа жегилген дингил кибик, айланыучем. Ол ышарса, кесими космосха учхан сунуучем. Энди уа анама бу байрамда бир саугъачыкъ этейик дегенликге, юсюме секирип, башха отоугъа къыстагъанды ... Менден насыпсыз тирмен къакъгъыч да болмаз.
Кечени иги кесеги кетгенде, мен къанаты сыннган уку кибик, башымы сууукъ то-букъларыма салып, жазыкъ сагъышларымы эте эдим. «Итме мен, итме,- деп келе эди кё-люме.- Анамы кёлюн алыргъа юйретмегенме. Бир зат бла къууандырмагъанма. Къарт адам, не туугъан кюнню, не Сегизинчи мартнымы биледи, анга саугъаны къайсы кюн эт-сенг да башхамыды деучем. Бу ингирде уа биргеме ишлеген жашладан бири мени итлиги-ми кёзюме тутуп къойгъанды. Бир уллу чёргемни алып келгенинде: «Алан, къатынынгы къууан¬дыраса, къарайма да»,- дедим. «Эй, шуёхум,- деди ол,- мени анам да бек иги къууа-на биледи. Саугъа - анамыды»,- деди. Анга жукъ айтмадым. Жюрегим а чанчды: аны ана-сы мени анамдан сыйлы дунияны иги заманында да болмагъанды. Кесим а анга юлгю кёр-гюзтюрге тийишли эдим. Ол къатыны бла жарашмайды. Мен а Топанайым бла ... Охо, эн-ди мен да сууукъ тобукъларымы ахтыннган тылпыуум бла жылытып башларыкъма ...
Ол эсиме тюшгенде, кёкюрегиме жилян ёрлегенча болдум.
Секирип туруп, Топанайым жатхан отоугъа барайым, кечгинлик тилейим, сен ачыу-ланма ансы, анам ёмюрде саугъа кёрмей да тур¬сун. Аны уа эри саугъаласа угъаймы дейме деп, хайран башымы кёкюрегине салайым дедим. Алай, ариу сёз айтмазгъа ант этгеним эсиме тюшюп, кесими тыйдым.
Мен тютюн ичдим. Топанайымы алай тынч жукълагъаны мени ачыудан быстыр-быстыр эте эди. Алай мен анга, пелиуан кючю¬мю салып, тёздюм.
«Айтып, мен анга не айтханма,- деп келди кёлюме дагъыда.¬Ма битеу болгъан сёзню эсиме тюшюрейим ...
- Топанайым, анабыз къарт болады.
- Болсун.
- Бир зат бла кёлюн алайыкъ!
- Ал.
- Тамбла Сегизинчи мартды.
- Бар.
- Сен а?
- Аягъым узуну да атламам. Сени анангды дейди къайгъым ...
- Не алайыкъ?
- Акъыл.
- Кесини акъылы барды.
- Санга берир.
- Мени уа ...
- Кёрмейме».
Тюйюшню ма ол ачы жууап башлатхан эди. Акъыл этигиз, къатынынг санга акъы-лынг жокъду десе ... Энди ол тюз алай да айт¬магъанды. Аны сатып алайыкъ дегенди. Бир затны юсюне дагъы¬да алгъан айып тюйюлдю. Сёз ючюн, адамны тёрт кюййзю бол¬гъанлыкъгъа, бешинчи кюйюзню алмаймы кетерикди. Не уа бир кюн ойнагъанлыкъгъа экинчи кюн боллукъду депми къоядыла. Эки кере эрге баргъаным боллукъду деп, ючюн-чю кере эрге бармаймы къа¬ладыла?! Мени Топанайым да, Ким биледи, андан айтхан бо-лур, мени акъылым артыкъмы боллукъду, не къадар да къошулсун!
Башыма ол оюмла келгенде, бизни башха-башха жатханыбыз¬ны бир тюрлю магъана-сы болмагъанын билдим. Андан эсе Топа¬найчыгъымы къойнунда, киштик кибик мурул-дай, жукъласам иги тюйюлмеди?!
Мен элгеннген этгенча, секирип турдум.
- «Топанай, ой Топанайчыкъ!»- деп, базыныусуз сёлешдим.
- «Топанай» деп бизни ийнегибиз болуучу эди,- деди юй бийчем, бек сабыр. Ол да жукъламай тура кёреем.
- Нек жукъламайса?
- Жукълап бошагъанма.
Экинчи жукъ айталмадым. Санларым тюшюп къайтдым да, къуру тёшегиме аудум.
Эрттенликде юйден, айыплы болгъан къонакъ кибик, чыкъдым. Топанайым ауузлана бар деп да айтмады.
Сегизинчи мартны эрттенлигине, жалын сыйыртхан жалчы ки¬бик, тюбедим. Хар за-манда къууанып туруучу жюрегим къатхан гыбыт кибик болгъан эди.
Мен, сагъышларымы ариу эрттенликден букъдурургъа кюреше, къайры баргъанымы да билмей, орам бла ёрге айландым. Манга тюбеген тиширыуланы барысы да ариу эдиле да, мен аллай бир насыпсыз болмагъаныма къууандым. Алада мени Топанайымы алы-шындырмазлыкъ бири да жокъ эди. Ол акъыл манга жан кий¬ирди, мутхуз кёзлерим жары-дыла: бизни кёзлерибизни жарыт¬ханлары ючюн биз тиширыулагъа хар заманда борчлу-буз.
Мен экинчи юйюме къайтмадым. Анама эки чындай да алып, элге келдим.
Манга эшикни анам ачды. Аны къаты къучакълап, уллу байра¬мы бла алгъышларгъа келгеними айтдым. Алай, юйге кирип, сейирге къалдым: Топанайым келип, стол жараш-дырып, космосха уча¬рыкъ ракета кибик, шампанскийни да сюеп тура эди! Ол манга къа-рап кюлдю. Анам да кюлдю. Сора келинине айланып:
- Энди жашым да мени жокълап башлагъанды. Эшта, акъыл кирген болур ...
- Бютюн да бюгече,- деди бийчем.
Анам айтды:
- Къор болайым, келиним бир байрамда да эскермей къой¬магъанды. Намысымы ол ай кёреди. Жашла уа ... Аланы ишлери: асыры кёпден, заман тапмайдыла ...
1962 ж.

 Отправлено: 20.03.07 22:29. Заголовок: Re:

Константин пишет:

цитата:

Итак. Что такое: шеша чыракъ базыныргъа хычыун и выражение: "аузуму шынтагъы бла кёклединг юсюме къуса тураса"

честно скажу не все из этих слов и я знаю
шеша чыракъ - керосиновая лампа,
базыныргъа - осмеливаться, понадеяться, раскатать губу,
хычыун - занимательное, приятное, милое напр. хычыун сабий - милый ребенок
а в книге написано что "шынтагъы" - илмуну жангылыгъы - новинка техники видимо означает, а вот полностью предложение перевести не могу:) пусть кто то еще поможет

 Отправлено: 21.03.07 07:17. Заголовок: Re:

О7
Мадина, да я справился, ура!!!
спасибо тебе огромное
несколько фраз не понял,хотя все слова знаю(видимо, какие-то обороты незнакомые, посижу ещё, поразмышляю, у знакомых карачаевцев в инете спрошу на крайняк)а так, думаю, твёрдую четвёрку по пятибально системе мне ставить можно!!!Вечером зайду к тебе на сайт!

рассказ прелесть!!!))))))

 Отправлено: 21.03.07 10:09. Заголовок: Re:

Кстати, мне в апреле должны из КЧР прислать большой словарь на 30000 слов!
там и пословицы,и идиоматические выражения,и фразелогизмы.

 Отправлено: 21.03.07 21:15. Заголовок: Re:

07 пишет:

цитата:

шынтагъы

шынтагы - нитки из грубой шерсти.
кёклединг - прошить, намётывать
А затем смысл понятен более менее.

 Отправлено: 21.03.07 21:17. Заголовок: Re:

это я решил немного словарем попользоваться :):)

 Отправлено: 21.03.07 22:23. Заголовок: Re:

Maga_tau ну наконец то ты тут:) я еще один рассказ готовлю для "печати" самый мой любимый:)

 Отправлено: 21.03.07 23:00. Заголовок: Re:

ДОППАНБАШ ТАУУКЪ
Таслимат бла Бислимат, хоншу болуп, къыркъ жыл жашай эдиле. Ала татыусуз жашайдыла дерге болмаз. Кертиди, «Къарын къарыннга да гъурулдайды»,- деп, бирде, бир бирлерин дыгъыл этип, тийрени да къаратыучудула. Дагъыда, ырдауун керек бол¬гъанлай, Бислимат къара чёмюшчюгюн ал бота тюбюне букъдуруп, Таслиматны юйюне киреди да, Таслимат анга айран къуюп бо¬шагъынчы, элде жангы хапарланы айтып бошайды. Огъурлу тиши¬рыула экинчи кере тюйюшгюнчю уа аланы тауукълары, бир бири бахчаларына къутулуп, къайда тап кёрселе, анда къозлайды¬ла ... Бир жол, къушлукъ кезиуде, Таслимат арбазда урчукъ ийире тургъанлай, Бислимат, къара гюлмендисин чох эте, аны къатына келди.
- А къыз, эринг къошдан келгенин эшитип келеме, не келтиргенди? - деди ол.
- Келтириучюсюн келтиргенди, билмеймисе! - деди Таслимат, ийирген халысыны хуштулларын ала.
- Биздегиден хапар айтмаймыды?
- Хапар айтырча да болмагъанды. Кече бели бла келгенди.
- Танг атмай туруп, азыкъны къайгъысын этейим деп, правленнге кетгенди.
- Ий, аурунг, бир зат къалай сормадынг, къабыргъа хоншулабыз да.
- Къаядан кетип, эки къой ёлгенди деп, отдан кёлек киеди. Жукъ соралмагъанма.
- Кет, колхозну малы къорады деп, несине ачыу этеди, азмы боллукъдула.
- Биздегине алай айтып бир да ойнама. Ол колхозну малын кесибизни малыбыздан башха кёрмейди. Тап, колхоз малгъа бе¬гирек окъуна сакъ болады. Майдал алгъанын кёрмейбиз ансы!
Таслиматны урчугъу юзюлюп тюшдю да, Бислимат аны сермеп алып, Таслиматны къолуна тутдурду.
- Сау бол, Бислий,- деди Таслимат. Сора, жангы юзмелтни башлай, айтды:
- Не сен намысдан туугъаненг, не намыс сенден туугъан эди!
Бислимат уялгъан кибик этди. Сёлешмей тургъан келинни къайын атасы сёлеш деп къысханда адыргы этгенча, ол, башын энишге бошлап, хунагъа бла Таслиматны урчугъуна кезиу-кезиу къарады.
- Кет-кет ары, Болат къызы, кёлюнге тиймесин ансы, сиздеги жаратылгъанлы да жукъучу болуучед дейдиле. Ма къойланы да къаядан жукълап къалып атхан болур ... Сени келтирген кечелерин¬де да жукълап къалгъан эди деучюдю биздеги.
- Оу, ол кече уа ... - деди Таслимат, не эсе да бир сейирлик затны эсине тюшюре. Алай аны сартындан жукъ сагъынмай, сё¬зюн башхагъа бурду.- Жукъу бла ёлюм бирди дейдиле ...
- Анам ёлмесин, Болат къызы, сен анга тийишли адам тюйюл эдинг. Аякълары да чана жыякъла кибик ... Кет, аурунг, кет!
- Жаратылгъанлы да базаргъа бир-эки бармай, мен анга чурукъла тапмагъанма.
- Емюрю къошда, аллына къарай, бет нюрюнг къуругъанды.
- Кет, Тотук къызы, тансыкъ болуп тургъанынглай, эринг келип къалгъандан хычыуун не барды!
- Сен бир алтынны журуну эдинг, Таслимат. Ат арыкълыкъда табылгъанлай табылгъаненг Тапишге, ансы сен игилеге тийишленг.
- Бир Аллах, аны да тюз айтаса. Ма сен эрге бара кетдинг да, кёлюнге жарагъанны табып, тохтадынг.
- Оу, биздеги уа! Аудуруп-жаудуруп келмеген бир кюню бол¬магъанды. Зар адамланы ууундан, ол тутулуп тургъан заманчы¬гъында болмаса, бир кюн къыйналмагъанма. Ма бюгюн да, сени эрингча, къуру артмакъларын тыхырдатып келмейди къошдан.
- «Бал тутхан бармагъын жалар»,- деп, къыйналгъан къыйы¬нындан хайырланмаса боламыды ... Биздеги уа ... «Иш хакъыма аз ырысхы алмайма»,- деп къояды.
- Аллахакъы, биздеги уа ... Кютген сюрюуюнде кесибизни къой¬ларыбызны экишер, ючюшер тапмагъан жыллары болмайды. Был¬тыр юч къоюбуз - ючюшер, жети къоюбуз - тёртюшер тапханды¬ла. Быйыл хар къоюбуздан къыркъышар гёренке жюн къыркъгъан¬быз. Къышда да кесибизни къойларыбызны энчи гёзенде тутабыз, жарлы.
- Ий, аурунг, не жюнлю къойларыгъыз бар эди! Аллахакъы, аллай бир жюн къыркъгъанбыз деп, кишиден да эшитмегенме. Жылдан жылгъа къойла да жюнлю бола барадыла.
- Районда ишлеген жашыбыз, къойларыбызны сатып, машина аллыкъма деп турады. Ха-ха-ха! Э къатын, машина алсакъ, сени да миндирирбиз, ол курот дегенлерине бара турурбуз. Ах кюнюм, ан¬да эр кишиле да, тиширыула да къымыжа болуп айланадыла дей¬диле.
- Э къатын, болгъанларын да ачып?!
- Хау, атамы жаны ючюн!
- Кёзлеринг чыгъарыкъ, аз аралып къарамазенг
- Туугъанлы да кишиден жугъуму къызгъанма. Мени чомартлыгъыма сейир окъуна этедиле ... Биздеги сиздегине: башы¬нга сакъ бол, къолунгда ыpыcxыдaн хайырлан деп, ненча айтханды. Ол а биздегине: «Харам хакъ ашайса, жутса, малкёзсе»,- деп, айт¬магъан аманы къалмагъанды. Ол анга тийишлимиди? Елгенлерими жаны ючюн, жаратылгъанлы да кишини тюк чакълы бир ырысхысы юйюбюзге кирмегенди!
- Алайды, харип, Бислимат, алайды. Танымайбызмы сени!
- Асыры кёп жаншагъандан, башынгы да аурутдум, Таслимат.
- Хайырлы иш эт.- Алай арбаздан терк чыгъьш кеталмай, Бисли¬мат артха бурулду:
- Биздеги гаккыны бир бек сюеди... Тауукъ оруннга къарап, тапханчыгъымы жыяйым да жиберейим, сиздеги биздегине къуру бармасын.
«Байлыгъынглай, эринглей да кёрюннгюн,- деди Таслимат, Бислиматны ызындан къарап.- Жыртыкъ этек, ол да не безирерге кюрешеди ... » Таслимат, толгъан урчугъуна къарап, бир кесек сагъыш этди. «Тапишге да неле айтды ол, Тапишни аякъларына къор боллукъ»,- деп келди кёлюне. Сора, атлауучла бла юйге ёрлеп баргъанлай, ат аякъ таууш эшитип, Таслимат жолгъа къарады. Тапиш, атын сехлеге тагъып, арбазгъа кирди.
- Бир шалбарлыкъ ийирдингми, къатын?- деди ол.
- Шалбарынга кюлейим сени,- деди къатыны, эрине ийнакъ къарай.- Жаратылгъанлы кесинге тансыкъ этгенден бошамадынг.
- Манга тансыкъдан къарт болургъа бошамай тура болурса, -¬дей, Тапиш, аны билегинден тута, юйге ташайды.
Олсагъат окъуна арбазгъа Бислимат, бет къаны тюрленип, кирди.
- Тапиш къатыны, и Аллахакъы, доппанбаш жохар тауугъуму гаккысын тапмайма,- деп къычырды ол тышындан.- Сизде зат къозлагъан болурму?
- Да аны кютюп айланмагъанма, бар да тауукъ оруннга къара,- деди Таслимат, коридордан къарап.
Бислимат, Таслиматланы тауукъ оруннга кирип, къолуна бир жугъур гаккы алып чыкъды.
- Ма сизде къозлал турады! Бу аны гаккысыды!- деди Бислимат, къууанып.
- Тобады, аны уа мен бусагъатда зайыннга салгъанем,- деди Таслимат.
- А къыз, алай къалай айтаса, жылылай окъуна турады да.
- Бир Аллах, мени зайынымды.
- А къыз, жохар доппанбаш тауугъуму гаккысы къолумда тургъанлай, женгерге кюрешесе. Бу мени гаккым тюйюл эсе, гам¬пайып къалайым!
- И аурунг, кесинги къаргъама ансы, аны юсюне да юйюмде таккыларымдан къошуп берейим, сени болсунла, элт.
- Тапиш къатыны, къаллайла сёлешесе! Мен сени гаккылары¬нгы элтиргеми келгенме! Манга кишиники керек тюцюлдю. Кесими доппанбаш жохар тауугъуму гаккысы тюйюл эсе, тюйюлюп къа¬ралып къалайым, юш деригим болмай къалсын, ийнан¬дынгмы энди?
- Ийнандым, жарлы, ийнандым,- деди Таслимат хыликкя этген ауаз бла.
- Жарлы уа кесинг бол, харип а кесинг бол,- деди Бислимат, аны ауазын ангылап.- Мен нек боллугъем жарлы-харип! Хар ким садакъагъа гаккы тутдура айланырча уа кесинг бол! Тобады, бу гаккыгъа тёзюп ...
- Тоба-тоба! Аузунг къурумагъан эсе, сёлешме былай.
- Ой, къурурлукъ от тамызгъанынг, тауукъ орунунгда табып чыкъдым да гаккымы! Кесими доппанбаш жохар тауугъуму гак¬кычыгъын! Менден да, сенден да аны ётюрюк айтханны кётюрюп элтгеелле! Жанына аралгъыеди, гаккылары жыйылмай къалгъаел¬ле!
- Бусагъат арбазымдан чыгъып кет, къуруп кетерик, къузгъун! Гяуур къышхырбыдыр, сен да кимге къычыраса!- Таслимат аллында къынгырына тагъылып тургъан суу къылычны алып, ке¬син Бислиматха атды.
- Къуруп а сен кет, къуруп сени муш-муш эринг кетсин!- Бислимат да, Таслимат жетгинчи, хунадан бир таш алды.- Къа¬ра къаргъа уа санга айланып къычырсын! Жамауат къайгъы сёз¬ге келмезлик болуп да, тауукъларыгъыз зайын атмазлыкъ боллукъ.
- Аузунг таш болуп къаллыкъ, уялмагъан,- деди Таслимат, суу къылычны алгъанына арсарлы бола.
- Не уялмагъанымы кёргенсе, ийи? Ол суубурун эринг бламы тапханса? Сененг жетгеннге тёшек болуп айланнган!- Бислимат Таслиматны арсар болгъанынмы эследи, кесин анга бегирек ата башлады!.
- Ары дери аралгъыенг, сен аман! Тёшегинг оба болуп да, ау¬зунг тоба боллукъ! - Таслимат, арсар болгъанына сокъуранып, суу къылычны ойнатды.- От жагъанг суу ийис этип турлукъ, не керек¬ди санга?!
- Керегинг башынга жау боллукъ, бу мени жугъур доппанбаш эрими гаккысы болгъанын танып турама, зайын атарынг да, зай¬ын къабарынг да болмай къаллыкъ! Мени тауукъларым сени бах¬чангда ненча къозлагъандыла, анча абынмай юйюнге киралмай тургъиенг!
- Юр, итим, юр,- деди Таслимат, энди суу къылычны ойнат¬ханын да къоюп.
- Юре къал, улуй къал, сытыла-бурула, къал,- деди Бислимат, бютюн да къозуп.
- Арала къал, тарала къал, сёзюнг башынга жау болуп да, я мени Аллахым, атлагъан жеринг оюла, басхан жеринг тюше ай¬лан!- Ахырында Таслимат, алай жырлап, Бислиматны озуп баш¬ларгъа, Тапиш юслерине чыгъып къалды да, эки хоншу къатын, аны сёзюн эте тургъан кибик, шум болдула.
- Не болгъанды сизге?- деди Тапиш, сейирге къалып.
- Мени жохар доппанбаш эрим ... Мени доппанбаш жугъур тауугъум … Мени доппанбашымы гаккысы … Мени … Мени жохар гаккымы Мени доппанбаш эрими тауугъу. ХЫ-ХЫ…Оу-у, Тапиш, сенмисе?. Хи-хи сизни гаккыны биздегине ... Биздегине бир тау- укъчукъ… Доппанбаш жохар тауугъуму ... Биздегине бир гаккычыкъла …Ха-хи-хи.
Ол кезиуде Бислиматны доппанбаш тауугъу кеслерини тауукъ, орундан къангкъылдап чыкъды.

 Отправлено: 03.04.07 21:50. Заголовок: Re:

БАЗЫКЪ БЛА НАЗИК
Бир къызыу кюн, элге кетерге автобус сакълап, станцияда тура эдим. Заманынг да болуп, кёлюнг кётюрюлюп эсе, автостанция¬гъа кел да, сейирге къара ... Не тюрлю адамла кёрмейсе: кетгенле, келгенле, къайры эсе да ашыкъгъанла, аланы ийнакъ, сагъышлы ашыргъанла; тойгъанла, жашау этиуню къыйынлыгъын эртте унут¬ханла; бетлерин иш угъай, акъыл угъай, ичги къызартханла ... Ала¬ны арасында сени жеринге биринчи кере келип, андан тоймай, тансыкъларын алалмай, кёзлери артларына къарай, кетип бар¬гъан къонакъла; бир ненча уруш кёргенле, кёчгюнчюлюк, учузлукъ да сынагъанла, дагъыда жашауну тутуругъу, къууаты болгъанлай къалгъанла ... Ариу къызла, жулдузла кибик ... Керти, сейирликди жолоучула узакълагъа кетиучю жер - хар автобусда сени дуния¬нгы, сени жеринги бир кесекчиги кетген кибикди,
Мен да алай, сейирге къарап тургъанымлай, тюз да Чеховну хапарындача, бир базыкъ тиширыу бла назик тиширыу, алайгъа келип, ауур жюклерин шинтикге сала, автобусну къайгъысын кёр¬дюле.
- Былай олтуруп тур,- деди Базыкъ тиширыу инчге тиширыугъа. Сора, баям, билет алыргъа кетди.
Назик тиширыу, жыл саны келип, къарт болгъан эсе да, чырайы кетмей, субайлай турады. Кесини заманындача, кийиннгени да, жаулукъ къысханы, чох этгени да жарашыпдыла, бир кесек къарап турайым дерсе. Ол, жюклерине сагъая, булкала¬дан толу сетканы тобукъларына салып, шинтикни къыйырына чёкдю.
Бир кесекден, сютлю ийнекле, къызып, желинлерин кётюралмай бир келиучюдюле, аллайын, жайрала, Базыкъ тиширыу да къайт¬ды. Хар неси да алай эди аны - бойну, бели, бутлары (къалгъан жерлерин айтмай къояйыкъ!). Сау агъачдан гимух балта бла жо¬нулгъан кибикди! Бир жеринде бир жиги болмагъанча, алай сау, толу, битеу эдиле аны санлары. Анга, баям, отуз жыл болгъан бо¬лур эди, алай юсюнде жашлыкъны, тиширыулукъну бир илишаны къалмай, жашаууну асламысы кетген адамгъа ушайды. Ол, баям, кесини тиширыу болгъанын эртте унутханды.
- Автобус бусагъат келликди!- деди ол. Сора уллу къара сум¬каны башын ача:
- Кёлюнг аман эте болур, бир зат къап,- деди Назик тиширыугъа.
- Аллах сакъласын,- деди ол.
- Оу, сен а былай этерсе да,- деп сyxypaкъ айтды Базыкъ тиширыу.
- Ашамазлыкъла - жер тюбюнде.
Назик тиширыу жукъ да айтмады. Базыкъ тиширыу, аны тобу¬гъунда сеткагъа узалып, булка алды, бидондан помидорла чы¬гъарды. Тюз да байланып тургъанча, ашап башлады.
- Уялмаймыса?- деди Назик тиширыу.
- Кет, Аллахцю, къысылыф юйреннгенсе да ... - деди Базыкъ тиширыу.
- Алцы бу помидорну, аша ... Пиражкийле къабарменг?
- Кет, кет, кет.
Базыкъ тиширыу дагъыда бир булканы, дагъыда бир помидор¬нуY аудурур кезиуге алайгъа бир къарт киши келди. Назик тиши¬рыу, ёрге туруп, намыс этди, олтур деп, жарыкъ болду. Базыкъ тиширыу жеринден да тепмеди, жалан да базыкъ тобукъларын бир¬гирек жыяргъа кюрешди.
- Автобус келмеймиди?- деп сорду къарт киши Назик тиширыуну къатына олтура. Сора Базыкъ тиширыугъа бурулуп, мый¬ыкъ тюбюнден ышара, айтды:
- Байланыпмы тургъаненг, Таужан?
- Ашар ючюн жашайбыз,- деп сёзню къысхадан айтды Базыкъ тиширыу, къолунда помидорну къабылгъан жерине жабышхан ётмек ургуладан кёзюн айырмай.
Не ючюн жашагъаныбызны юсюнден къартны кесини башха оюму б)олур эди,- бети аз тюрлене, айтыры тил къыйырына жетип, эринлери къымылдадыла. Алай тюз да ол такъыйкъада адамла автобусха чапдыла да, ол «аха» деп къойду.
Адамла барысы да бирге барлыкъ, бары да сыйынырыкъ автобус ючюн уруш этип, бир бирлерин къыйнайдыла, тыгъыз-согъуз болдула. Не болса да, Базыкъ тиширыу алгъа ычхынып, уллу сумканы эки шинтикни арасына кийирди, бидонну ортагъа салды. Кеси шинтикге кючден сыйынып олтурду.
- Алака, нек тураса?!- деп къычырды ол терезеден.- Адамла, ол къарт къатынны кирме къойчугъуз!
- Тейри, андан а сен къартса,- деди ким эсе да. Ахырында Назик тиширыу да кирди. Булкаладан толу сетканы тобукъларына сала, Базыкъ тиширыуну сол жанына ётюп, шош олтурду.
Да белгилиди жюкден, адамдан толу гитче автобус тау эллеге тюшден сора къалай барыучусу. Ким ашайды, ким ичеди, ким тынгылайды, ким а, тили энди ачылгъанча, жаншайды.
- Къалай душнады, ахырысы,- деди жерин къартха берип, сюелип баргъан субай къыз. Аны, баям, къысха заманда атасын, анасын киеулю этерге мураты болур,- 3. 3укаевни «Киеу» деген китабын къадалып окъуйду. Аны къатында олтургъан эки къатын бир къумачны ары айландырып, бери айланды¬рып кёредиле. Аладан бири - кёлекле, жаулукъла сатаргъа барып, Якутиядан къайтып келеди. Къумач аныкъыды. Базыкъ тиширыу, къумачны кёргенлей, жилян кёрген тауукъча, аралды. Ахырында, тёзалмай, узалды да, къумачны къыйырындан тутуп, кесине тартды.
- Неден бергенсе?- деди тамагъына не эсе да бир зат кет¬генча, сёзюн кючден чыгъара.
- Былайлай сегиз тюмен,- деди Якутиядан келген тиширыу, сансыз.
Аны ётюрюк айтханын билген нёгер къатыны, уялтмайым деп, шагъатлыкъ этди. Автобусда къатынла бары да биле эдиле - Яку¬тиядан келген тиширыу аллай кёп къумач келтиреди,- кёп тур¬май а сатып башларыкъды.
- Сегиз тюмен берсем а ары бармай да табайым,- деди Ба¬зыкъ тиширыу. Сора аны Якутиядан къаллай бир ахча келтирге¬нин билиргеми сюйдю:
- Ненча кёлек элтгененг?- деп сорду.
Якутиядан келген тиширыу, жууап берирге сюймедими, китап окъугъан къызгъа къарап:
- Къой муну, нетесе!- деп урушду.- Анса уа башынга жара¬гъан зат бла кюреширсе!
- Озгъан базар кюн Шамшюдюн къызы быллай кремплинни алтышар тюменден алгъанды,- деди Базыкъ тиширыу. Ол, баям, Якутиядан келген тиширыудан къумач алыргъа тюшсе, нелляй бирден берирге боллугъун оюмлай эди.
- Кремплин болуп а аныкъыла,- деди Якутиядан келген ти¬ширыу къумачын сумкасына сугъа.- Импорт кремплинлени биз¬ни аман кремплинле бла къалай тенг этесе.
- Сиз танг кёрдю этгенликге, тыш къыраллыла кремплинни киши кийген да этмейди,- деди китап окъугъан къыз.
- Тыш къыралла андан тары хатламамы биледиле,- деди Яку¬тиядан келген тиширыу.
- Игини киймегенни юйю къурусун,- деп къатындагъы къатыннга къарады.
- Алай, алай,- деди ол да. Сёзсюз, аны Якутиядан келгеннге алыннган жери бар эди.
Автобусну арт шинтигинде олтургъан эр кишиле, тиширыуланы базарларына къарамай, кеслерини ишлерин . башладыла. Шеша чыгъарып, чам-даулаш башын да табып, бир бирге «сен ёлмегин, мен ёлмейим» болуша, иче кирдиле.
Аланы стакан тауушларын эшитгенлей, Базыкъ тиширыу, бир унутхан затын эсине тюшюргенча, сескенди. Сора базыкъ, къысха бармакъларын чолпуракъ этип, къара сумкагъа сукъду. Олсагъат окъуна автобусну ичи чёплеу жау ийисден толду. Назик тиширыу, алыкъа сейир этип бошамагъан адамлай, мор жаулугъу бла бетин букъдура, терезеге бегирек къысылды. Базыкъ тиширыу аны, 6а¬ям, эслеген да этмеди. Эт бёреклени (аллай бёреклени этлерине таулула хар заманда шекли болуучудула) экишер къабындан оздурмай жутады.
Иги кесек ашагъандан сора, ол, кишиге да къарамай: «Пираж¬кийле ашаймысыз?» - деп сорду. Сора бирин Якутиядан келген тиширыугъа, бирин аны къатында олтургъаннга, бир къауумун а ¬артха - кишилеге узатды. Андан сора да кеси ючюсюн ашады. Ашап бошап, жау жугъу эринлерин, терлейирек болгъан къара шинли тёгерек бетин жангылыгъы эртте кетген къол жаулукъ бла сюртдю. Сора кесини ичине тынгылап тургъанча не да ашагъан бёреклерини татыуларын энди сезгенча, неге эсе да къулакъ салып, иги кесек турду. Бир ауукъдан а тюз да алай тургъанлай теке къал¬къыу этип башлады. Эшген затларына асыры къарагъандан эниш¬ге къынгырыракъ бола башлагъан бойну Назик тиширыу таба бурулду ...
Жарыгъыракъ болгъан кишиледен къайсы эсе да:
- Сыйгъа тюшерсе, Таужан,- деп кюлдю.
- Энтда бир шеша ичеригигиз тюйюлмюдю,- деди Якутиядан келген.
Бир кесекден а Базыкъ тиширыу алай зауукъ этип жукълай эди,- жолоучу тиширыула, алгъа аны таба бюсюремеген кибик этип къарасала да, бир кесекден кеслери да жукъугъа кетип баш¬ладыла.
Назик тиширыу ач эди, аууз суулары окъуна келедиле. Да къалай айыплы иш эди ол - кесинден уллу, гитче да, таныгъан, танымагъан да къарап тургъанлай ашап баргъан! Угъай, аны алай юйретмегендиле. «Ах, бардыла алгъыннгыланы тели суннганла,¬ дей эди ол сагъышларында.- Ала тапмагъандан аз ашагъан сунганла. Угъай, Аллах арада, таулу юйде гыржын не заманда да болгъанды. Шёндюча эркин тюйюл эди эсе да. Дагъыда ол заманда да бар эдиле аштапарла, уллукъарынла,- ким айып этмей эди алагъа! Амма, гыржынны азлыгъы тюйюл адамны къарнына чек салгъан, намысны уллулугъу! Ёзге уа, гыржын кёп болса, намыс аз болуп къалыргъамы керекди?!» Къызы шо аны ангыламагъанына ичинден кюйюп: «Къой, къан тамгъан эки кёзюнгден, кесинги айыртла»,- десе, «Къойчу, къой, анака, ашамазлыкъ болуп, атамы башынамы тюйюлеме!»- деп къояды. Аман къарын бет, сыфат да къоймаз, халкъ не айта болур ... »
Къайсы эсе да: «Аллыгъы болгъан?»- деп, уллу къычырды.
Автобус жол юсюнде эллени бирини тюкенине жетип келе эди. Ол заманда уянды Базыкъ тиширыу. Аны эринлери къургъакъсыгъан¬дыла; ол жукълагъан кесекчикге ким эсе да аны ичинде от этип кетгенча, къызыу тылпыуу тамагъьш кюйдюреди. «Суу, суу!- деп къычырды ал жукъусурай.- Кюйюп кетебиз, астанави, шофур ... »
Олсагъат окъуна ол, адамланы ары-бери сюрюшдюре, хапчукланы юслери бла кесин эшикге атды ...
Жукълагъан да этип, суу да ичип, жолгъа жангыдан атланнган¬дан сора, Базыкъ тиширыу биягъы къолларын биягъы сумкагъа сукъду. Алай энди ол эт бёрекле угъай, тузлу нашала бла къара ётмек чыгъарды ...
Автобус элге къарангы болгъандан сора, тюз да Базыкъ тиши¬рыу чукук эте тургъанлай жетген эди. Тюгю кетген башында губусу бла бир къызылбет киши кимни эсе да аллына чыкъгъанды.
- Хар эчки тюкню сом этген бизни багъалы тиширыулары¬быз!- деди ол автобусну эшиги ачылгъанлай. Базыкъ тиширыу да, Назик тиширыу да алайда тюшдюле.
.... Экинчи кюн, элден кетип бара, ол арбазда бир къауум тиши¬рыу, кюн тууушда олтуруп, къолларыны къалай къымылдагъан¬лары кёрюнмей, жаулукъ эше эдиле. Тюгю кетген башында губу¬су бла бир къызылбет киши да, печь аллында тобукъланып, от тамызыргъа кюреше эди.
Да, баям, кёп эди ырысхы ол арбазда. Бир субай тиширыу жокъ эди.
Июль, 1976 ж.

 Отправлено: 31.05.07 10:31. Заголовок: Re:

Хороший рассказ наверное, а нельзя его по русски написать а то я не понял ни одного слова.

 Отправлено: 31.08.08 06:08. Заголовок: 07 пишет: есть один..

07 пишет:

цитата:

есть один очень замечательный балкарский писатель.

Энди тюзлюгюнгю ангылайма,Мадина


07 пишет:

цитата:

было бы хдорово если бы мы обсуждали и балкарскую литературу тоже.

Къалай аламат болур эди